Để triển khai ứng dụng cuộc cách mạng
lần thứ tư, đòi hỏi EVNNPT phải chuẩn hóa được thiết bị, kết nối các hệ thống đã được
trang bị, các phần mềm CNTT hiện hữu thành một hệ thống thống nhất để có thể
khai thác một cách hiệu quả hơn, tiết kiệm nhân lực cũng như chi phí. Hiện nay
EVNNPT đã và đang triển khai ứng dụng một số công nghệ sau:
Công nghệ tự động hóa, tiết kiệm
lao động
Hiện nay, EVNNPT đang quản lý
vận hành hơn 143
TBA, trong đó có 80% các
trạm biến áp sử dụng hệ thống điều khiển bằng máy tính, các thiết bị bảo vệ, điều
khiển trong các TBA đều sử dụng rơle bảo vệ và bộ điều khiển số (đều là các thiết
bị điện tử thông minh - IED). Trong đề án Lưới điện thông minh, EVNNPT đã có kế
hoạch nâng cấp hệ thống điều khiển các TBA truyền thống đáp ứng tiêu chuẩn IEC
61850 TBA số. Ngoài ra, EVNNPT đang triển khai trạm biến áp số với hệ thống điều
khiển sử dụng giao thức IEC 61850 đến cấp mạng thiết bị (process bus) và dự kiến
đưa vào vận hành chính thức năm 2019.
Đặc biệt, EVNNPT đang triển khai kế hoạch chuyển các TBA 220 kV sang thực hiện
thao tác điều khiển từ xa từ các Trung tâm điều độ. Đến nay đã thực hiện chuyển
33 TBA 220 kV sang thao tác xa, theo kế hoạch đến năm 2020, EVNNPT sẽ chuyển 60%
TBA 220 kV
thành TBA không người trực.
Trung
tâm điều khiển xa Trạm 220 kV Mỹ Phước
Ứng dụng công nghệ trong thu thập
dữ liệu và giám sát
Nhằm thu thập dữ liệu đo đếm theo
thời gian thực từ các công tơ ranh giới, công tơ nội bộ chính xác, tin cậy để
quản lý sản lượng điện năng truyền tải, tổn thất điện năng và phục vụ vận hành
thị trường điện, EVNNPT đã và đang
thực hiện dự án xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu công tơ. Đến nay, EVNNPT đã
triển khai kết nối các công tơ ranh giới giữa EVNNPT với các nhà máy điện, các
công ty điện lực và công tơ nội bộ tại các trạm 500, 220 kV.
Mặt
khác, trong lưới điện truyền tải, MBA và kháng điện là các thiết bị đóng vai
trò quan trọng trong việc đảm bảo ổn định, an toàn, tin cậy truyền tải và cung
cấp điện, đồng thời có giá trị lớn nhất. Đến cuối năm 2016, EVNNPT đã trang bị
thiết bị giám sát dầu online cho tất cả các MBA và kháng điện 500 kV còn lại
trên lưới chưa được trang bị. Hiện nay, EVNNPT đang triển khai Hệ thống giám
sát bản thể máy biến áp, hệ thống thu thập các số liệu đầu vào như thông số vận
hành, số liệu khí hòa tan, tổn hao điện môi… tiến hành xử lý, đánh giá và đưa
ra các khuyến nghị cho công tác bảo dưỡng, sửa chữa cho phù hợp. Bên cạnh đó, EVN
đang triển khai lắp đặt hệ thống ghi sự cố tại một số TBA trên lưới truyền tải.
Hệ thống được sử dụng để ghi lại các nhiễu loạn, bất thường và sự cố trên lưới
phục vụ cho mục đích phân tích, đánh giá các sự cố, bất thường trên lưới điện.
Việc
thống kê sự cố trong các năm qua còn cho thấy, sự cố đường dây do nguyên nhân
sét đánh chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các loại sự cố, khoảng 60÷70% tổng số sự cố
đường dây. Trước tình hình đó, để có đầy đủ thông tin về sét phục vụ cho công
tác thiết kế, vận hành, sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống chống sét nhằm mục đích
giảm thiểu sự cố do sét đánh, EVNNPT đang triển khai đầu tư trang bị hệ thống
thu thập cảnh báo sét và sẽ sớm đưa vào vận hành hệ thống thu thập cảnh báo sét
khu vực miền Bắc.
Ứng dụng công nghệ trong quản
lý vận hành, quản lý tài sản
Xây dựng doanh nghiệp số, hoàn
thành việc tích hợp các hệ thống phần mềm quản lý, các hệ thống đang sử dụng phân tán tại EVNNPT vào một phần
mềm, hoặc hệ thống phần mềm chung toàn EVNNPT để quản lý tài sản và quản lý quá
trình SXKD cũng như đầu tư xây dựng của TCT. Triển
khai hệ thống GIS và tích hợp được các phần mềm ứng dụng liên quan: Quản lý
kỹ thuật, quản lý tiến độ (trong QLDA), quản lý mạng truyền dẫn,…; triển khai
hệ thống quản lý tài sản theo tiêu chuẩn ISO 55000, hệ thống quản lý tài sản
tập trung vào độ tin cậy (RCM). Đây là nội dung quan trọng nhất EVNNPT đang triển
khai thực hiện.
Ứng dụng máy bay không người lái kiểm tra đường dây: Hiện nay, công tác kiểm tra định kỳ thiết bị, hành lang tuyến đường dây
lưới điện truyền tải do nhân viên vận hành thực hiện bằng cách đi dọc tuyến và
trèo lên cột để kiểm tra. Máy bay không người lái (UAV) có thể ứng dụng hiệu
quả trong công tác quản lý vận hành, đặc biệt kiểm tra thiết bị đang mang điện,
đối với khu vực đi lại khó khăn, các vị trí hiểm trở, giúp giảm thời gian kiểm
tra và nâng cao năng suất, hiệu quả của người lao động. Trên cơ sở đó, EVNNPT
đang triển khai thử nghiệm ứng dụng UAV trong việc kiểm tra định kỳ đường dây.
Hệ thống định vị sự cố: Qua
thực tế vận hành, nhiều sự cố xảy ra trên các đường dây 500, 220 kV, đặc biệt
các đường dây đi qua khu vực địa hình, khí hậu phức tạp thì công tác xác định
điểm sự cố mất rất nhiều nhân lực, thời gian. Nhiều sự cố các Công ty TTĐ phải
huy động một lực lượng lớn cán bộ, rà soát toàn tuyến để xác định vị trí sự cố,
nhiều sự cố kéo dài do phải cô lập đường dây để xác định, cô lập điểm sự cố đảm
bảo an toàn trước khi khôi phục trở lại vận hành. Hiện nay, EVNNPT đang triển
khai dự án lắp đặt thiết bị định vị sự cố cho 69 đường dây 550, 220 kV quan
trọng, các đường dây đi qua khu vực đồi núi cao, xảy ra nhiều sự cố. Đến cuối
năm 2017, toàn bộ các đường dây 500 kV và các đường dây 220 kV nối nguồn và cấp
điện quan trọng đã được trang bị hệ thống định vị sự cố dùng sóng lan truyền.
Máy chủ phân tích, xác định điểm sự cố được đặt tại các Công ty TTĐ và tại Cơ
quan Tổng công ty.
Ứng dụng flycam kiểm tra đường
dây
Ứng dụng vật liệu mới
Sử dụng dây dẫn siêu nhiệt, dây dẫn tổn thất
thấp: Với đặc thù tại các
khu vực thành thị như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, việc giải phóng mặt bằng đầu
tư xây dựng các công trình đường dây mới để đáp ứng nhu cầu truyền tải điện khi
phụ tải tăng nhanh tại các khu công nghiệp, các tòa nhà văn phòng mới là rất
khó khăn, chi phí cao. Từ năm 2012, EVNNPT cũng đã có nghiên cứu và ứng dụng
dây dẫn siêu nhiệt, thay thế dây dẫn nhôm lõi thép tại một số đường dây 220 kV
đang vận hành để tăng khả năng mang tải của đường dây như: ĐZ 220 kV Thường Tín
- Mai Động; ĐZ 220 kV Hòa Bình - Xuân Mai; ĐZ 220 kV Nho Quan - Ninh Bình; ĐZ
220 kV Phả Lại - Phố Nối... Năm 2018, EVNNPT cũng đã triển khai ứng dụng dây dẫn
tổn thất thấp cho đường dây 220 kV Trị An – Bình Hòa.
Việc
EVNNPT ứng dụng các thiết bị, công nghệ mới trong công tác quản lý, vận hành,
bảo vệ hệ thống truyền tải điện không chỉ đáp ứng xu thế của cuộc cách mạng
4.0, mà còn thiết thực góp phần quan trọng để lưới điện truyền tải liên tục an
toàn, ổn định cho các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng
và thị trường điện Việt Nam trong giai đoạn hội nhập quốc tế./.