Công nhân Truyền tải Điện Quảng Bình kiểm tra tuyến đường
dây 500kV Bắc - Nam (Ảnh: Ngọc Hà)
Chúng
tôi theo chân những người thợ đường dây Truyền tải điện Quảng Bình - những người
thợ đường dây lăn lộn nhiều năm với sông suối, núi rừng bên bờ sông Gianh. Mới
10 giờ nắng đã hắt vào mặt rát bỏng. Con đường chạy dọc ven biển chỉ bạt ngàn
cát. Không mảy may một chút gió đông. Tôi thắc mắc về sự khắc nghiệt của thiên
nhiên nơi đây thì một người lính truyền tải trong đoàn thản nhiên buông câu chắc
nịch: Chưa quen với nắng dãi mưa dầm thì chưa phải là người thợ đường dây Miền
Trung.
Lời
nói của anh lính truyền tải vừa dứt, tôi đã thấy hiện ra giữa mênh mông đồi cây
cỏ đã khô giòn, tưởng như có thể tự nhiên bốc cháy. Tôi chợt nghĩ, những người
thợ đường dây Quảng Bình này có phải là mình đồng, da sắt hay không mà chẳng
nghe họ kêu ca về sự nóng như đun như nấu của miền cát cháy. Vừa đi Phó Giám đốc
Truyền tải điện Quảng Bình Nguyễn Long vừa nói như thủ thỉ: Truyền tải điện Quảng
Bình quản lý 250,56 km đường dây 500kV mạch 1- mạch 2 và 122,06 km đường dây
220kV và 1 Trạm biến áp 220kV. Khó khăn nhất bây giờ là tình trạng đốt rừng, đốt
rẫy gần hành lang có chiều hướng xảy ra ngày càng nhiều do người dân khai hoang
canh tác, gây ảnh hưởng đến vận hành an toàn các đường dây. Rồi còn tình trạng
đào, xúc đất trái phép trong và gần hành lang đường dây ảnh hưởng đến kết cấu,
địa chất công trình đường dây cũng ngày càng tăng do nhu cầu phát triển cơ sở hạ
tầng của các địa phương. Phát triển kinh tế của địa phương đã làm thay đổi đặc
điểm vùng dân cư so với tại thời điểm thiết kế đường dây nên số điểm khoảng
cách pha đất không đạt theo quy phạm tăng, nguy cơ vi phạm khoảng cách an toàn
của phương tiện, dụng cụ thi công qua lại dưới đường dây ngày càng nhiều. Lại
còn tình trạng canh tác trồng cây cao gần hành lang tuyến ngày càng nhiều, việc
đền bù, giải tỏa cây cao nguy hiểm ngoài hành lang gặp khó khăn do một số nơi
người dân yêu cầu đền bù cao hơn giá nhà nước quy định. Nhiều cung đoạn đất sử
dụng làm đường vào tuyến chưa xác định chủ, nếu đất đó được cấp cho chủ mới
canh tác, thay đổi đường đi thì sẽ gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành
và bảo vệ đường dây.
Công nhân Truyền tải Điện Quảng Bình kiểm tra, phát
quang hành lang tuyến đường dây 500kV Bắc- Nam (Ảnh: Ngọc Hà)
Đường
dây 500kV mạch 1 và 2 Hà Tĩnh – Đà Nẵng mà Truyền tải điện Quảng Bình quản lý bắt
đầu từ đỉnh Đèo Ngang đến tiếp giáp huyện Vĩnh Linh-Quảng Trị, hầu hết đường
dây đi qua đồi núi hiểm trở, vùng đất trũng và bị sông ngòi chia cắt. Về mùa
hè, thời tiết nắng nóng, oi bức; mùa đông mưa dầm và rét kéo dài; lụt bão thường
xuyên xảy ra, hầu như năm nào cũng có. Nói đến sông Gianh thì có lẽ ai cũng biết,
đó là “con sông ranh giới của một thời”, sông lớn nhất, trong 5 con sông của tỉnh
Quảng Bình, phát nguyên từ bốn đầu nguồn: Nguồn Son, nguồn Nan, nguồn Trổ và
nguồn Nậy. Lòng sông sâu, lượng nước chảy mạnh, bắt đầu từ rừng núi Trường
Sơn hiểm trở, lách núi, xuyên ngàn, tạo ra nhiều ghềnh thác rồi đổ ra biển
Đông.
Chở
chúng tôi trên chiếc thuyền gỗ mộc đi trên nhánh nguồn Nan, nơi mạch 1 và 2 của
đường dây 500kV vượt sông ở vị trí 1033 và 1034 thuộc xã Quảng Minh, anh Nguyễn
Việt Hùng, công nhân Đội Truyền tải điện Ba Đồn say sưa nói về các đồng đội của
anh và những ngày vật lộn với mưa lũ trên dòng nguồn Nan. Anh sinh và và lớn
lên ngay trên mảnh đất mà anh và đồng đội đang quản lý đường dây. Tuổi thơ của
anh gắn liền với nguồn Nan, nên anh thuộc như lòng bàn tay đường đi lối lại
trên sông cũng như “tính khí thất thường” của nguồn Nan dữ dội. Đợt lũ cuối
tháng 9-2010 đã gây thiệt hại gấp 2 lần ngân sách của cả tỉnh. Để có cung cấp
nước sinh hoạt và sản xuất cho 22 xã, tỉnh Quảng Bình đã cho xây dựng đập tràn
tự nhiên để giữ nước, vì thế khi lũ về nước tự tràn làm nước nguồn Nan dâng rất
nhanh. Cũng vì lũ lụt thường xuyên xảy ra nên dân sống ven sông thưa thớt. Trước
đây, có làng Cần Cừa trù phú lắm, nằm ngay ven nguồn Nan nhưng cả làng phải
bỏ đi vì thường xuyên bị ngập lụt. Không có nhà dân, mùa mưa bão, gian khổ
trong vận hành, anh em công nhân trực trên tuyến 24/24 lại càng khó khăn hơn về
ăn ở.
Công nhân Truyền tải Điện Quảng Bình kiểm tra, phát
quang hành lang tuyến đường dây 500kV Bắc- Nam (Ảnh: Ngọc Hà)
Hết
mưa thì đến nắng. Mùa nắng, các Đội đường dây lập phương án phân vùng khu vực
trên tuyến đường dây theo cấp độ có nguy cơ cháy, nguy cơ cháy cao để có biện
pháp phòng ngừa thích hợp và ngăn chặn kịp thời các trường hợp phát nương, đốt
rẫy gần tuyến đường dây 220-500kV; ký kết phương án phối hợp phòng chống cháy rừng
với 17 xã, 2 thị trấn, 5 hạt kiểm lâm và 2 lâm trường là nơi có đường dây đi
qua. Rồi ký “Bản cam kết bảo vệ an toàn công trình lưới điện cao áp” với 173 hộ
dân dọc tuyến đường dây 500kV mạch 1, 2 Đà Nẵng – Hà Tĩnh; 27 hộ dân dọc tuyến
đường dây 220kV Đồng Hới – Đông Hà; 14 hộ dân dọc tuyến đường dây 220kV Hà Tĩnh
– Đồng Hới.
Các
Đội trưởng đội đường dây liên hệ làm việc với Ban chỉ đạo bảo vệ và phòng chống
cháy rừng các huyện, thành phố, thị xã có đường dây đi qua để “được” tham gia
và trở thành thành viên của Ban chỉ đạo. Các Đội đường dây tiếp tục làm việc với
các tổ chức, cá nhân để khi có đốt rừng, đốt rẫy phải liên lạc với bên Truyền tải
để cùng tham gia, canh gác phòng chống cháy lan vào hành lang đường dây, với tổng
diện tích đốt 372.400 m2 tại 72 khoảng cột.
Ở
tuổi 40, Nguyễn Việt Hùng tỏ ra vững vàng, từng trải. Tôi tự lý giải, ắt là mảnh
đất gian khó và nghề truyền tải đã “nặn” ra bản lĩnh con người vậy thôi, phải cứng
cáp mới tồn tại được. Cũng không biết có phải là tính cách cộng đồng, tâm lý tập
thể hay không mà sao tôi chẳng thấy cái nhịp điệu cuộc sống bị ngắt quãng bởi nắng
dữ trong những ngày trời nung tháng 7./.