Khách hàng có thể lựa chọn nhà cung cấp điện

Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực cho rằng, thị trường phát điện cạnh tranh đã giúp tạo được cơ chế cạnh tranh trong khâu phát điện. Ảnh: Xuân Hùng

Theo Lộ trình quy định tại Quyết định số 63/2013/QĐ-TTg ngày 08/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, thị trường điện tại Việt Nam sẽ phát triển từ cấp độ phát điện cạnh tranh sang cấp độ bán buôn điện cạnh tranh và cuối cùng là bán lẻ điện cạnh tranh.

Ông Nguyễn Anh Tuấn khẳng định, xây dựng và phát triển thị trường điện cạnh tranh là một trong những chiến lược dài hạn của ngành điện Việt Nam, đã được quy định tại Luật Điện lực.

Thị trường phát điện cạnh tranh vận hành chính thức từ ngày 1/7/2012. Các kết quả đạt được của thị trường phát điện cạnh tranh sẽ tạo tiền đề cho việc phát triển lên Thị trường bán buôn cạnh tranh.

Qua gần 3 năm vận hành, thị trường phát điện cạnh tranh đã giúp tạo được cơ chế cạnh tranh trong khâu phát điện, tăng tính minh bạch trong huy động các nguồn điện, tạo động lực cho các đơn vị phát điện vận hành hiệu quả và thu hút đầu tư nguồn điện, giảm dần đầu tư của Nhà nước.

Hiện nay, bên mua điện duy nhất vẫn là EVN thông qua một công ty mua bán điện khiến mức giá chào trên thị trường chưa hấp dẫn. Tới đây, ông Tuấn cho biết, thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ “mở rộng hơn các đối tượng”, để bảo đảm tính cạnh tranh.

Theo đó, trước mắt sẽ có 5 tổng công ty điện lực trực tiếp mua điện và bán cho các khách hàng. Ngoài ra, các khách hàng lớn đấu trực tiếp vào lưới điện truyền tải cũng sẽ có cơ hội tham gia thị trường điện bán buôn, được tự do lựa chọn đối tác ký hợp đồng hoặc mua bán điện trên thị trường điện giao ngay.

Thực hiện Lộ trình đã được phê duyệt dự kiến sẽ hình thành thị trường bán buôn điện cạnh tranh bắt đầu từ năm 2016, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 6463/QĐ-BCT ngày 22/7/2014 phê duyệt Thiết kế tổng thể Thị trường bán buôn điện cạnh tranh Việt Nam.

Từ tháng 9/2014, Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công Thương đã phối hợp với Liên danh tư vấn Intelligent Energy Systems và SW Advisory (Úc) nghiên cứu, xây dựng, thiết kế chi tiết Thị trường bán buôn điện cạnh tranh trong khuôn khổ dự án Hỗ trợ kỹ thuật do Cơ quan phát triển Pháp (AfD) tài trợ.

Thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ tạo bước phát triển mở rộng cho các đối tượng tham gia thị trường điện so với Thị trường phát điện cạnh tranh hiện tại.

Nếu trong thị trường phát điện cạnh tranh mới có khoảng trên 50% số lượng các nhà máy điện tham gia thị trường thì sang thị trường bán buôn dự kiến sẽ bao gồm hầu hết các đơn vị phát điện sẽ tham gia chào giá trên thị trường.

Đặc biệt, tất cả các tổng công ty điện lực và các khách hàng lớn đủ điều kiện sẽ có cơ hội tham gia thị trường điện bán buôn, được tự do lựa chọn đối tác kí hợp đồng hoặc mua bán điện trên thị trường điện giao ngay.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh đặt ra một số vấn đề, thách thức cần phối hợp, tập trung xem xét như: cơ chế hợp đồng song phương giữa các tổng công ty điện lực và các đơn vị phát điện nhằm giảm thiểu rủi ro về biến động giá trên thị trường giao ngay; Cơ chế chào giá cho các nhà máy thủy điện đa mục tiêu và BOT; cơ chế dịch vụ phụ trợ trong thị trường cạnh tranh bán buôn...

Về lâu dài, khi thị trường điện được phát triển lên các cấp độ cao hơn, số lượng các khách hàng tiêu thụ điện có cơ hội được lựa chọn nhà cung cấp điện sẽ tăng dần lên theo thời gian, tài chính các khâu trong ngành điện được cải thiện, giá điện hình thành hợp lý dựa trên quy luật cung cầu khách quan, chất lượng cung cấp điện được tăng lên, việc sử dụng điện sẽ hiệu quả hơn và khách hàng sử dụng điện sẽ được hưởng lợi ích khác từ thị trường điện cạnh tranh.

Theo lộ trình, thị trường điện Việt Nam sẽ được hình thành và phát triển theo 3 cấp độ. Phát điện cạnh tranh (2005-2014), bán buôn cạnh tranh (2015-2022) và bán lẻ cạnh tranh (sau 2022). Hiện Việt Nam ở bước cuối cùng của thị trường phát điện cạnh tranh và sắp sang giai đoạn bán buôn cạnh tranh.