Tại Công ty Truyền tải điện 4, đặc biệt là Đội Truyền tải điện TP. Hồ Chí Minh 2, nhiều giải pháp đổi mới sáng tạo đã được đẩy mạnh triển khai, tiêu biểu là việc áp dụng các phần mềm hiện đại trong công tác quản lý kỹ thuật và vận hành thiết bị.
Một điểm nhấn đáng chú ý là việc đưa vào sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) gắn camera cảm biến nhiệt nhằm thu thập dữ liệu, phân tích hình ảnh trong quá trình vận hành. Việc này giúp phát hiện sớm các bất thường, giảm thiểu nguy cơ sự cố và hỗ trợ công tác bảo dưỡng thiết bị được chủ động, kịp thời. Việc thích ứng nhanh với công nghệ mới đã mang lại hiệu quả rõ rệt: nâng cao năng suất lao động, tối ưu chi phí, đảm bảo lưới truyền tải điện vận hành an toàn, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng cung cấp điện ổn định và tin cậy cho khách hàng.
Đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý vận hành
Thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia và Công ty Truyền tải điện 4, công tác chuyển đổi số đã được triển khai mạnh mẽ thông qua các phần mềm dùng chung như: quản lý vận hành, quản lý công tác SCL, quản lý nhân sự… Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh mà còn đảm bảo an toàn, ổn định cho hệ thống điện, từng bước chuẩn bị cho mô hình trạm biến áp vận hành hoàn toàn không người trực.
Hiện nay, Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên (thuộc Đội Truyền tải điện TP. Hồ Chí Minh 2, Công ty Truyền tải điện 4) đang quản lý lưới điện truyền tải 500kV, 220kV và 110kV với 04 máy biến áp có tổng dung lượng 2.300 MVA, thường xuyên vận hành đầy tải. Trong trường hợp quá tải, nguy cơ mất ổn định hệ thống điện rất lớn, đặc biệt là hiện tượng phát nóng cục bộ tại các phần tử mang dòng tải cao như dao cách ly, biến dòng điện, sứ xuyên máy biến áp… Đây là những nguy cơ tiềm ẩn có thể dẫn đến sự cố, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và ổn định của hệ thống điện.
Vào mùa nắng nóng, nhu cầu sử dụng điện tăng cao khiến hệ thống truyền tải và các trạm biến áp phải đối mặt với nhiều nguy cơ mất ổn định. Đặc biệt, các phần tử mang dòng tải lớn dễ phát nhiệt cục bộ, tiềm ẩn nguy cơ sự cố nếu không được giám sát kịp thời. Trước đây, công tác kiểm tra thiết bị chủ yếu thực hiện thủ công bằng máy ảnh nhiệt cầm tay, nhân viên phải đi bộ toàn bộ sân trạm 500kV, 220kV, 110kV để chụp ảnh và quan sát. Cách làm này tốn nhiều thời gian, công sức và tiềm ẩn rủi ro an toàn cho điều hành viên.
Ứng dụng UAV trong giám sát và kiểm tra thiết bị
Trong các trạm biến áp, nhiều thiết bị như dao cách ly, máy cắt, sứ xuyên máy biến áp, TU, TI, chống sét van, cáp ngầm, các mối nối… đều có nguy cơ hư hỏng trong quá trình vận hành. Dưới tác động của môi trường, dòng tải và điện áp, các điểm tiếp xúc dễ bị oxy hóa, làm tăng điện trở, gây phát nóng cục bộ. Hiện tượng này có thể làm giảm độ bền cơ học, dẫn đến đứt mối nối, hỏng cách điện, thậm chí gây sự cố hệ thống nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
Trong bối cảnh Công ty Truyền tải điện 4 đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số nhằm tối ưu công tác quản lý vận hành, Đội Truyền tải điện TP.HCM 2 đã triển khai nhiều giải pháp, sáng kiến để hiện thực hóa mục tiêu này. Tại Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên, công nghệ bay không người lái (UAV) gắn camera cảm biến nhiệt và hệ thống giám sát được áp dụng trong kiểm tra thiết bị như sứ xuyên MBA, máy cắt, TI, TU… Việc ứng dụng UAV giúp thiết lập đường bay tự động, đo nhiệt độ nhanh chóng, giảm nguy cơ mất an toàn cho con người, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm chi phí và tăng năng suất lao động.
Sau khi được Đội Truyền tải điện TP.HCM 2 bàn giao thiết bị bay UAV Autel EVO II gắn camera cảm biến nhiệt để học tập và nghiên cứu, Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên đã nhanh chóng tiếp cận và ứng dụng. Chỉ trong khoảng một tuần, dưới sự quan tâm, hướng dẫn trực tiếp của Tổ trưởng Nguyễn Tiến Hữu cùng sự tham gia tích cực của các CBCNV, nhiều kinh nghiệm thực tiễn về chuyển đổi số, số hóa dữ liệu và khai thác công nghệ mới đã được chia sẻ, thảo luận và áp dụng hiệu quả.
Kết quả, hơn 8 điều hành viên đã sử dụng thành thạo thiết bị bay UAV để thực hiện các công tác như kiểm tra sứ xuyên máy biến áp, đo nhiệt độ máy cắt, TI, TU, tụ TRV… Hiện nay, Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên đã triển khai kiểm tra định kỳ hằng ngày bằng UAV, đồng thời đang thiết lập đường bay cho toàn bộ dao cách ly.
Trong quá trình vận hành, các điều hành viên có thể nhanh chóng phân tích hình ảnh nhiệt từ UAV để xác định giá trị nhiệt độ trung bình, cao nhất và thấp nhất của thiết bị. Thay vì kiểm tra thủ công, toàn bộ dữ liệu hình ảnh được lưu trữ, phân tích trên máy tính và lập báo cáo thuận tiện, chính xác. Việc ứng dụng UAV gắn camera cảm biến nhiệt giúp giám sát chặt chẽ tình trạng kỹ thuật của thiết bị từ trên cao, tại những vị trí khó quan sát bằng mắt thường. Nhờ đó, người lao động giảm bớt sự nặng nhọc, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với thiết bị mang điện, tăng cường an toàn, hiệu quả và năng suất. Giải pháp này cũng góp phần tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí và nhân lực. Ngoài kiểm tra thiết bị điện, UAV còn được sử dụng để hỗ trợ công tác bảo vệ, giám sát khu vực xung quanh trạm, nhất là phát hiện vật thể bay từ công trình hoặc khu dân cư lân cận.
Một giải pháp khoa học công nghệ khác được Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên triển khai là hệ thống camera giám sát tại các vị trí quan trọng. Nhờ đó, tổ vận hành có thể kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường của thiết bị, giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến vận hành an toàn của trạm. Hiện nay, Tổ đã lắp đặt 09 camera quan sát và đưa vào sử dụng hiệu quả.
Hình ảnh kết quả từ thiết bị bay flycam UAV có gắn camera cảm biến nhiệt chụp sứ xuyên MBA.
Qua thời gian vận hành, Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên nhận thấy ứng dụng camera quan sát trong quản lý vận hành đường dây là giải pháp công nghệ phù hợp với các đòi hỏi vận hành lưới điện ngày càng khắt khe như hiện nay. Trong thời gian tới, Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên sẽ tiếp tục tìm hiểu nghiên cứu về giải pháp công nghệ đối với camera, giải pháp truyền dữ liệu và phân tích, xử lý hình ảnh cũng như đề xuất trang bị lắp đặt thêm tại các vị trí cần thiết và quan trọng cho máy biến áp, kháng điện, biến dòng điện, biến điện áp, máy cắt, dao cách ly.
CBCNV Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên thực hiện quá trình bay tự động của thiết bị UAV có gắn camera cảm biến nhiệt.
Có thể nói, việc ứng dụng flycam, UAV gắn camera cảm biến nhiệt và hệ thống camera giám sát tại các vị trí quan trọng đã nâng tầm ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý vận hành trạm biến áp. Một tính năng nổi bật là khả năng phân tích xu hướng biến đổi thông số kỹ thuật theo thời gian, giúp nhân viên vận hành sớm nhận diện dấu hiệu suy giảm chất lượng cách điện hoặc thiết bị, từ đó đề xuất biện pháp xử lý, thay thế hợp lý, góp phần hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch chung của Đội Truyền tải điện TP. HCM 2.
Với tầm quan trọng của hệ thống truyền tải điện quốc gia, công tác quản lý kỹ thuật, vận hành luôn được lãnh đạo các cấp quan tâm chỉ đạo sát sao. Việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong thời kỳ số hóa, tự động hóa; bảo đảm lưới điện được vận hành an toàn, liên tục, ổn định.
Nhân viên vận hành Tổ QLVH TBA 500kV Tân Uyên phân tích dánh giá nhiệt độ sứ xuyên MBA sau khi quá trình bay tự động của thiết bị UAV có gắn camera cảm biến nhiệt hoàn tất.
Trong bối cảnh Công ty Truyền tải điện 4 đang đẩy mạnh chuyển đổi số, đây là công cụ thiết yếu cần tiếp tục được đầu tư, khai thác hiệu quả. Với quyết tâm đổi mới và sáng tạo, Đội Truyền tải điện TP. HCM 2 đang từng bước tích hợp công nghệ số vào công tác quản lý vận hành, góp phần quan trọng vào tiến trình chuyển đổi số của Công ty Truyền tải điện 4 và EVNNPT, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và nhiệm vụ an ninh, quốc phòng của đất nước./.