Nghiên cứu giải pháp huấn luyện, đào tạo và sát hạch thực hành công nhân quản lý vận hành đường dây

Trước thực trạng đào tạo hiện tại còn mang tính truyền thống “dạy – nghe – viết” nên công tác huấn luyện thực hành cho đội ngũ công nhân quản lý vận hành (CNQLVH) đường dây truyền tải điện vẫn còn tồn tại không ít bất cập. Các cơ sở đào tạo ngành điện hiện nay chủ yếu giảng dạy thực hành trên hiện trường nhỏ, ở cấp điện áp 110kV trở xuống, trong khi lực lượng QLVH tại các Công ty Truyền tải điện làm việc trực tiếp tại thiết bị lưới điện cao áp, siêu cao áp có cấp điện áp từ 110kV đến 500kV.

Sự chênh lệch này tạo ra khoảng trống lớn về tay nghề, kiến thức và kỹ năng, buộc các đơn vị phải tổ chức đào tạo lại sau khi tuyển dụng. Việc thiếu giáo trình chuẩn hóa, cùng với phương pháp huấn luyện chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền đạt của công nhân bậc cao, khiến quá trình đào tạo thiếu đồng bộ, người học khó tiếp cận công nghệ mới hoặc công việc phức tạp, thậm chí tiềm ẩn rủi ro về an toàn lao động.

Đào tạo sử dụng tời máy 3-10 tấn bằng mô hình 3D

Xuất phát từ thực tế đó, PTC3 đã chủ động triển khai đề tài khoa học: “Nghiên cứu giải pháp huấn luyện, đào tạo và sát hạch thực hành công nhân quản lý vận hành đường dây” với mục tiêu xây dựng một hệ thống huấn luyện hiện đại, toàn diện, chuẩn hóa và có khả năng triển khai rộng rãi trong toàn Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT). Đây là bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ số vào công tác đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý vận hành lưới điện truyền tải.

Thông qua các video mô phỏng tình huống thực tế, công nhân có thể tiếp cận kiến thức chuyên môn một cách trực quan, sinh động, dễ hiểu và thuận tiện trong việc học tập mọi lúc, mọi nơi. Giải pháp này không chỉ giúp chuẩn hóa quy trình huấn luyện, mà còn tạo điều kiện để đánh giá sát hạch thực hành một cách khách quan, minh bạch, phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số trong ngành điện lực.

Đề tài tập trung vào một số nội dung then chốt: Nghiên cứu lại toàn bộ các bước thi công liên quan đến công việc đặc thù trong sửa chữa, bảo dưỡng đường dây truyền tải điện. Trên cơ sở đó để đánh giá, phân loại tính chất, độ phức tạp của công việc, nội dung thực hành. Việc này giúp hệ thống hóa các nhóm công việc, tạo cơ sở để xây dựng bài giảng và tình huống huấn luyện sát với thực tiễn;

Nghiên cứu cách sử dụng đồng bộ và hiệu quả các phương tiện, dụng cụ, thiết bị thi công. Đây là điểm quan trọng vì nhiều thao tác thực tế chưa được tối ưu, dẫn đến tốn sức lao động, kéo dài thời gian, thậm chí gây mất an toàn. Chuẩn hóa cách sử dụng thiết bị sẽ giúp công nhân tiết kiệm công sức, tăng năng suất và bảo đảm an toàn;

Chuẩn hóa các phương án thi công sửa chữa, bảo dưỡng đường dây. Nội dung này được xây dựng trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật an toàn của EVNNPT, đồng thời điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thực tế tại các đơn vị. Triển khai xây dựng kịch bản chi tiết cho từng công việc nêu trên. Tiếp đến, mô phỏng các công việc cần thực hiện bằng video, hình ảnh thực tế. Việc đưa nội dung đào tạo bằng cách này sẽ giúp bài học trực quan, sinh động, học viên dễ tiếp thu và ghi nhớ, khắc phục nhược điểm của phương pháp truyền đạt truyền thống;

Xây dựng và chuẩn hóa bộ đề, thang điểm thi và kiểm tra sát hạch nghề (phần thực hành). Đây là bước quan trọng để thống nhất tiêu chí đánh giá tay nghề công nhân trong toàn hệ thống EVNNPT, tạo sự công bằng, minh bạch và góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ hiện hành;

Biên tập, định dạng và đưa toàn bộ tài liệu, video lên hệ thống E-learning, giúp công nhân PTC3 nói riêng và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nói chung có thể học tập mọi lúc, mọi nơi, đồng thời hỗ trợ quá trình tự học, tự ôn luyện và nâng cao kỹ năng lâu dài.

Đào tạo bố trí dụng cụ thi công trên đường dây

Để thực hiện được các nội dung trên, nhóm đề tài đã liên hệ nhiều đơn vị có kinh nghiệm trong xây dựng video 2D, 3D để lựa chọn đối tác phù hợp có thể đáp ứng được yêu cầu công việc. Những công việc thi công trên cao không thể bố trí thiết bị quay phải được AI mô phỏng bằng hình ảnh, động tác chân thực, sao cho dễ quan sát.

Những công việc trải dài như căng dây lấy độ võng phải lựa chọn những góc quay ngắn hoặc mô phỏng đơn giản dễ hiểu sao cho việc ghi hình ngắn nhất có thể và đối tác có thể nắm bắt được công việc, từ đó biên tập nhân vật, động tác, thao tác thực hiện phù hợp..v..v.. Đây chỉ là một trong những khó khăn, thách thức trong quá trình thực hiện mà nhóm đề tài phải vượt qua, hoàn thành nó trong thời gian sớm nhất, hiệu quả nhất để có được sản phẩm -  “đứa con” lần đầu ra đời.

Một đề tài được công nhận, đi vào đời sống. Trước tiên, nó sẽ được triển khai thử nghiệm tại PTC3, từ đó đánh giá, hiệu chỉnh và nhân rộng trong toàn EVNNPT. Ngoài ra, tài liệu và video có thể áp dụng cho lưới điện từ 22kV đến 500kV, phù hợp không chỉ với EVNNPT mà còn với các đơn vị tư nhân hoặc các công ty điện lực quản lý vận hành đường dây cấp điện áp cao. Trong tương lai, sản phẩm có thể được dịch thuật, chuyển giao bản quyền và phổ biến rộng rãi trên các nền tảng quốc tế.

Ông Lê Ngọc Phượng – Chuyên viên Phòng Điều độ & VTCNTT PTC3, đồng chủ nhiệm đề tài chia sẻ: “Việc chuẩn hóa công tác huấn luyện thực hành không chỉ giúp công nhân có tài liệu và video chính thống để học tập, mà còn nâng cao tính chủ động, giảm thiểu rủi ro trong thi công. Đề tài góp phần xây dựng một đội ngũ QLVH đường dây có trình độ, có tay nghề vững vàng, đảm bảo vận hành lưới điện truyền tải an toàn và hiệu quả hơn.”

Đặc biệt, giải pháp này còn là bước đi cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thông qua việc áp dụng công nghệ số vào huấn luyện, sát hạch, PTC3 đang tiên phong hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số trong quản lý vận hành, đồng thời khẳng định cam kết đồng hành cùng EVNNPT và EVN trong việc xây dựng ngành điện hiện đại, an toàn, hiệu quả và bền vững.

Với sự đầu tư bài bản và tầm nhìn chiến lược của ban lãnh đạo Công ty, đề tài của PTC3 không chỉ mang ý nghĩa thiết thực đối với công tác đào tạo nội bộ mà còn mở ra hướng đi mới trong việc ứng dụng công nghệ số vào quản lý vận hành hệ thống truyền tải điện, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.