PTC4 luôn quan tâm, chỉ đạo, triển khai tăng cường các hoạt động ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác sản xuất và quản lý vận hành, đặc biệt triển khai ứng dụng rộng rãi các sáng kiến cải tiến công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý vận hành.
Trong thời gian vừa qua, Công ty đã triển khai nhân rộng ứng dụng rất nhiều sáng kiến hiệu quả trong vận hành lưới điện, trong số đó có 03 sáng kiến điển hình.
Một là sáng kiến chế tạo thiết bị theo dõi dòng rò chống sét van và đếm số lần sét đánh trên lưới đường dây truyền tải điện và gửi tin nhắn cảnh báo đến điện thoại trên sóng 4G. Đây là sáng kiến giúp tăng năng suất lao động và bảo vệ an toàn cho công nhân đường dây trong công tác quản lý vận hành đường dây đang mang điện. Theo Quy định về vận hành chống sét van đường dây thì phải theo dõi bộ đếm sét định kỳ, thực hiện công tác này công nhân thường phải trèo lên trụ điện cao để đọc số liệu của bộ đếm đã ghi nhận, việc này phải thực hiện trong khi đường dây đang mang điện, có nhiều yếu tố nguy hiểm cho con người và thiết bị. Trước những khó khăn đó, nhóm kỹ sư trẻ cùng các công nhân kỹ thuật lành nghề của Đội Truyền tải điện Bù Đăng thuộc PTC4 đã nghiên cứu công nghệ và cho ra đời thiết bị theo dõi dòng rò chống sét van online, có chức năng giám sát được giá trị dòng rò liên tục trên chống sét van với giá trị dòng rò rất nhỏ và lưu trữ được lịch sử dòng rò chống sét van dạng biểu đồ theo thời gian, từ đó đánh giá được chất lượng của chống sét van. Đảm bảo vận hành an toàn chống sét van. Cập nhật được tức thời số lần sét đánh vào đường dây. Giảm thiểu sức người và loại bỏ các mối nguy hiểm cho công nhân vì không phải trèo lên cột để đọc bộ đếm khi đường dây đang vận hành. Cấu tạo của thiết bị theo dõi dòng rò chống sét van online gồm có mạch vi điều khiển thu thập, xử lý tín hiệu, cảm biến dòng, màn hình LCD 16x2, bộ phát tín hiệu mạng, tấm pin mặt trời 5V/3A, pin nguồn lithium 4,2V- 50Ah, bộ sạc pin bằng năng lượng mặt trời (hoạt động ở chế độ chờ không cấp điện đến 6 ngày), thiết bị tự ngắt khi có dòng điện quá ngưỡng, Sim 4G với lưu lượng 30MB/tháng.
Cách thức hoạt động của thiết bị là khi có dòng điện rò xuất hiện trên dây dẫn nối đất của chống sét van, sẽ tạo ra tín hiệu được xử lý trên bộ vi xử lý từ đó đưa ra cảnh báo gửi đến cho số điện thoại đã được cài đặt sẵn. Thiết bị được lập trình 3 chế độ thông báo trên điện thoại:
+ Với dòng rò <1,9mA: ghi nhận và hiển thị dòng rò trên biểu đồ dữ liệu.
+ Với dòng rò ≥ 2mA: gửi tin nhắn cảnh báo về số điện thoại.
+ Với dòng rò > 0,5A (tượng trưng cho dòng sét được xả) bộ đếm làm việc và đếm sét, gửi cảnh báo về số điện thoại và được nhắc lại sau 1 phút qua tin nhắn.
Giải pháp đã mang đến kết quả rất hữu ích cho quản lý vận hành, đo dòng rò, số lần sét đánh sẽ được gửi tin nhắn cảnh báo trực tuyến qua điện thoại của người quản lý vận hành đường dây. Lắp đặt thiết bị dễ dàng, nhanh chóng. Hiển thị kết quả rõ ràng, chính xác. Truy xuất được lịch sử của dòng rò bằng file excel. Thiết bị sử dụng từ năng lượng mặt trời và nguồn pin lưu trữ. Có thể chia sẻ việc theo dõi cho nhiều người, nhiều cấp quản lý khi cần. Giá thành chế tạo thiết bị thấp. Giải pháp thiết bị đo dòng rò đã được triển khai áp dụng cho đường dây 500kV Pleiku 2 – Chơn Thành trên cột 5906 của PTC4, và hiện đang được triển khai chế tạo lắp đặt rộng rãi để áp dụng cho đường dây.
Sơ đồ nguyên lý của bộ đếm sét theo dõi dòng điện rò
Ảnh lắp đặt thực tế bộ đếm sét, theo dõi dòng rò trên trụ điện.
Ảnh theo dõi trên điện thoại, truy xuất dữ liệu dòng điện rò.
Hai là sáng kiến Xe máy điện ra dây để phục vụ cho công việc kiểm tra, thi công trên dây dẫn của đường dây truyền tải điện. Thông thường, để kiểm tra, sửa chữa đường dây điện trên không ở độ cao hàng chục mét và chiều dài ra xa đến kilômét, người công nhân điện thường thực hiện bằng những cách thức như tự di chuyển trên dây dẫn điện (gọi tắt là ra dây) bằng tay chân để nâng cơ thể và di chuyển dần dọc theo dây. Dùng xe ra dây, kết hợp có người kéo xe bằng dây thừng đang áp dụng phổ biến như hiện nay. Hoặc dùng xe đạp chuyên dụng đi trên dây dẫn, tuy nhiên cách này còn sử dụng nhiều sức người, không thuận lợi.
Với những cách thức phức tạp như vậy, nhóm công nhân lành nghề của PTC4 muốn tìm ra cách thức đơn giản mà hiệu quả nhất và đã nghiên cứu, thực nghiệm và chế tạo thành công xe điện đi dây dẫn để giảm thiểu sức người, mang tải trọng được nhiều hơn, mang theo nhiều dụng cụ thi công hơn, rút ngắn thời gian làm việc trên cao, trên đường dây truyền tải điện. Công năng của xe điện ra dây là kết hợp giữa xe điện đi dây, ròng rọc, dây an toàn phụ đảm bảo an toàn trên mọi địa hình. Xe điện đi dây có hai chế độ tiến và lùi, tải trọng động lên đến 150kg, vận tốc di chuyển tối đa 30m/phút.
Về cấu tạo của thiết bị gồm có khung hợp kim nhôm chịu lực, động cơ, tay ga, cần điều kiển, bộ truyền động động cơ, động cơ giảm tốc, tải trọng động 150 Kg, bộ điều tốc động cơ, pin lithium 24/20A, tay điều chỉnh tốc độ, cần số tiến/lùi, bộ phụ kiện an toàn, trọng lượng xe máy điện13kg, thời gian hoạt động liên tục là 40 phút (nếu kết hợp pin dự phòng thì thời gian hoạt động kéo dài hơn).
Giải pháp này đang được nhân rộng áp dụng cho công tác ra dây trên đường dây phân pha 1 sợi và 4 sợi. Giải pháp đã mang lại hiệu quả rất cao cho quản lý vận hành, giảm thiểu sức người thực hiện công việc trên đường dây cao, việc ra dây có thể thực hiện trên mọi địa hình (phía bên dưới mặt đất là ao, hồ, sông, vực sâu…), giảm thiểu rung lắc trên dây dẫn khi thực hiện công tác, mang kèm theo nhiều dụng cụ làm việc hơn, rút ngắn tiến độ công việc, tháo và xếp gọn dễ dàng, có thể dùng cho ra dây chống sét, dây cáp quang, tích hợp thêm camera ghi nhận hình ảnh công việc.
Dùng xe điện ra dây dẫn trên không.
Ba là sáng kiến lắp thiết bị phun lửa vào flycam loại nhỏ để đốt vật bay vướng vào đường dây Truyền tải điện. Để đảm bảo vận hành lưới điện an toàn và liên tục thì công tác bảo vệ hành lang để ngăn chặn và kịp thời loại trừ những nguy cơ vi phạm hành lang an toàn là một việc rất quan trọng trong công tác quản lý vận hành. Trong đó, việc tháo gỡ nhanh những vật vay vướng vào đường dây truyền tải điện đang vận hành không thể cắt điện ngay, người công nhân phải dùng lửa đốt vật bay để loại bỏ kịp thời nguy cơ dẫn đến sự cố. Giải pháp chế tạo hệ thống phun xăng đánh lửa gắn vào máy flycam loại nhỏ dùng để đốt vật bay vướng vào đường dây truyền tải điện, flycam có camera quan sát để vừa đốt vật bay vừa ghi nhận hình ảnh quá trình thực hiện công tác, trọng lượng hệ thống phun xăng gọn nhẹ (tầm 0,4kg).
Khi điều khiển flycam bay đến gần vị trí vật bay đang vướng vào đường dây với điều kiện giữ khoảng cách an toàn điện, sẽ khởi động điều khiển phun xăng, đánh lửa để đốt vật bay đang bị vướng, thiết bị được điều khiển từ xa qua bộ điều khiển cầm tay - sóng FM, 2.4GHz.
Điều khiển Flycam phun lửa đốt vật bay vướng vào đường dây
Giải pháp này đã mang lại hiệu quả rất thiết thực trong công tác xử lý vật bay trên đường dây mà không phải cắt điện đường dây đang vận hành, tháo gỡ các vật bay nhanh chóng và chính xác, loại trừ kịp thời nguy cơ gây ra sự cố trong vận hành, an toàn cho con người khi thao tác, giá thành trang bị thấp, vận dụng tối ưu, linh hoạt các phương thức khai thác mọi tính năng của flycam.
Qua các kết quả thu được từ những sáng kiến cải tiến nêu trên, có thể nhận thấy rằng, việc tạo ra các sản phẩm ứng dụng công nghệ là một giải pháp hữu hiệu mang lại kết quả rất đáng ghi nhận trong sản xuất và quản lý, giảm thiểu sức người thực hiện thủ công, thu thập dữ liệu thông tin vận hành chính xác cho người quản lý, nhanh chóng kịp thời, giải quyết được những vấn đề khó khăn và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công tác mà trước đây chưa cải thiện được, đảm bảo tin cậy và vận hành a toàn, cung cấp điện liên tục. Đó là những thành quả đạt được của PTC4 khi nhân rộng ứng dụng sáng kiến cải tiến công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng công việc trong quản lý vận hành lưới điện./.